“Wat als die onzekerheid blijft?” vroeg ze me.
En ik vertelde haar het volgende.
Steeds meer social professionals vertellen hetzelfde verhaal.
Ze voelen zich betrokken, bekwaam, en tegelijk voortdurend op scherp.
Er is altijd dat sluimerende gevoel dat het beter kan, dat ze iets missen, dat ze niet genoeg doen.
Het doet iets met een mens, ongewenst is het er steeds opnieuw... Overdag in gesprekken met cliënten of collega’s. ’s Avonds in je hoofd, als je nog ligt na te denken over wat je anders had kunnen doen.
En de volgende dag opnieuw, en de dag er na ook... omdat er gewoon ook een hele hoop op de planning staat.
De stille spanning onder goedbedoeld werk
De meeste social professionals zijn enorm loyaal, aan hun werk, aan hun organisatie, aan de mensen die ze begeleiden...
Maar onder die loyaliteit schuilt vaak iets wat weinig wordt besproken: twijfel.
Twijfel over of je het wel goed doet.
Of je genoeg bereikt.
Of je wel mag vertrouwen op wat jij voelt, ziet en hoort ook als het niet in een plan past, anders is dan anderen doen of gewoon is waarvan je voelt dat het klopt maar het nooit eerder hebt gedaan.
Omdat we in een systeem werken dat vooral het meetbare waardeert, zijn we steeds verder verwijderd geraakt van het stuk dat niet in cijfers past: onze waarneming, ons aanvoelen, onze innerlijke logica.
En juist dát maakt sociaal werk menselijk.
De overvolle rugzak van kennis
Wat er dan gebeurt, is herkenbaar: we proberen die onzekerheid op te lossen door bij te leren. Een nieuwe opleiding, een extra certificaat, nog een methodiek, een boek, .....
We vullen onze rugzak met kennis, inzichten en modellen, allemaal waardevol, maar het gevoel dat het “niet genoeg” is, blijft. Soms heel duidelijk op de voorgrond, andere momenten sluimert het door de dag, week, maand(en) heen.
Want kennis alleen geeft geen grond. Zonder vertrouwen op jezelf en je kunnen blijft het een zoektocht naar iets buiten je... En dat doet iets met je...
Je wordt moe van het zoeken. Het kost heel wat geld, tijd, energie ,...
En toch ga je door. Want als je stopt, zegt dat stemmetje in je hoofd:
“Zie je wel? Jij kan dit niet. Jij bent gewoon niet goed genoeg of , jij kunt dat nog niet en die doet dat wel.”
En dus blijf je leren, volgen, presteren. Niet omdat je het wil, maar omdat je bang bent om stil te vallen en wat daar de mogelijke gevolgen van zijn.
De vicieuze cirkel
Voor je het weet ben je in een vicieuze cirkel beland, 1 die je niet brengt tot de kern en het gevoel eigenlijk steeds maar in stand houdt.
Als je het terugbrengt zou brengen naar de kern, gaat het niet over meer kennis of vaardigheden. Waar het wel over gaat? Het basisvertrouwen.
Begrijp me goed: er is niets mis met het toetsen van je kennis aan nieuwe inzichten, met waardering krijgen of af en toe inchecken voor bevestiging.
Het hoort bij mens-zijn en bij professioneel groeien.
Weten dat er altijd iets bij te leren valt, dat je jezelf altijd kunt blijven ontwikkelen én tegelijk kunnen zien waar je vandaan komt, dat het een groeiproces en geen meet proces is waarbij je best met regelmaat de tijd neemt om te erkennen dat wat jij kunt, weet en doet waardevol is ook als anderen dat (nog) niet zien. Waarbij je van binnen steeds opnieuw kunt waarnemen dat het klopt zonder dat je dat buiten je bevestigd hoeft te zien.... dat is misschien wel de meest stressverlagende en energie verhogende manier om in het leven én in dit vak te staan.
Niet zomaar wat doen,maar gefundeerd met kennis én basisvertrouwen aan de slag gaan. En mocht je nu denken: “Ik weet niet of ik dat ooit gehad heb of kan…” weet dan dat dat wel zo is.
Je bent het alleen onderweg kwijtgeraakt, simpelweg omdat we van jongs af aan hebben geleerd om bevestiging buiten onszelf te zoeken: in cijfers, rapporten en goedkeuring.
Waarom dit ertoe doet?
Zonder basisvertrouwen schuift alles langzaam op: het werk wordt zwaarder, het herstel trager, en de voldoening kleiner (en dan hebben we het nog niet over wat het financieel kost om oneindig opleidingen te volgen).
Je werkt hard, maar lijkt steeds een gevoel te hebben 'nog iets te missen'. Het is precies die subtiele verschuiving die maakt dat zoveel mensen in zorg, onderwijs en begeleiding uitvallen of in de onderstroom toch een voelbare kant van 'niet goed genoeg' zijn hebben.
Dat kan dus anders, maar niet op de manier die je wellicht nu toepast.
De weg terug
Echt duurzaam werken in dit vak begint niet met méér kennis, maar met het herstellen van dat fundament. Leren hoe je rust, intuitie en waarneming weer kunt vertrouwen.
Hoe je je hoofd en gevoel niet als tegenpolen inzet, maar als team.
Voorbij de oude ideeën en terug naar dat vertrouwen dat je als jong kind zeker al bezat.
Pas dan krijgt alles wat je weet, je kennis, ervaring en methodieken weer betekenis. Dan werk je niet meer vanuit overleven, maar vanuit stevigheid en be-leven.
Het zou kunnen zijn dat je nu denkt 'ja maar hoe dan?' En het klinkt een beetje raar.. maar wat nu als er een plek is waar je dit weer terug kunt ontdekken?
Dat is de reden waarom ik de Deep Dive-opleiding heb ontwikkeld.
Geen nieuwe methode, maar een diepgaand traject in kleine groep (maximaal zeven deelnemers) voor social professionals die hun kern en hun basisvertrouwen opnieuw willen verbinden met de kennis en ervaring die ze al in huis hebben.
Daarna kun je nog steeds opleidingen volgen als je dat wilt maar niet meer omdat je denkt dat je meer kennis nodig hebt, wel omdat je een nieuwe vaardigheid wilt verdiepen.
Tot slot
Deze crisis is stil omdat we hem zelden durven benoemen terwijl heel veel social professionals er dag in dag uit tegenaan lopen.
Het is geen zwakte, het is een uitnodiging... het is het begin van een nieuw soort professionaliteit.
Wil je meer weten over de Deep-dive? Klik dan hier